Медициналық ЖОО-да сабақ аудиторияда емес, ауруханада өтеді
ҚР Тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың 2018 жылғы 10 қаңтардағы «Төртінші өнеркәсіптік рефолюция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты жолдауындағы медициналық ЖОО-ларда университеттердің интеграцияланған клиникаларын дамытуды жүзеге асыру шеңберінде университет клиникаларын дамытудың жоспарлау, ұйымдастыру, қаржы және инвестициялық саясаты мәселелерін шешу жолдарын іздестіру және тәжірибе алмасу мақсатында Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі «Астана медицина университеті» КеАҚ-пен және «С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КеАҚ біріге отырып «FUTURE HOSPITAL KZ: politics, implementation, finance» (Қазақстандағы аурухана болашағы: саясат, инвестициялар, жүзеге асыру) атты халықаралық форум өткізді. Форумға қатысқан халықаралық сарапшылар, мемлекеттік, жекеменшік мекемелердің өкілдері, медицина саласының жетекшілері университет жанынан клиника құрудың үлгілерін қарастырды.
ҚР Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов елдегі медициналық қызметтің сапасын арттыру үшін университет-клиникаларын қолға алу тәжірбиесі сөзсіз керек екенін, әлемдегі ең мықты ауруханалар университеттердің құрамына кіретінін алға тартты.
«Қазіргі таңда біздегі ең күрделі мәселе – ол медициналық қызметтің сапасы. Әрине ол біздің мамандардың білімі мен тәжірибесіне байланысты. Соңғы жылдарда қарап отырмыз, әлемдегі ең мықты ауруханалар университеттердің құрамына кіреді. Жақында президентіміздің тапсырмасы бойынша біз осы жұмысты бастадық. Бұл – еліміздегі әр-түрлі ауруханаларды университеттердің құрамына кіргізу. Әрине, осы тәжірибе біздің елде де бар. Қазірдің өзінде Назарбаев университетінің медицина мектебінде өздерінің клиникасы сәтті жұмыс істеп келеді. Сонымен қазіргі күнде бес ұлттық медициналық университеттер бар, соларға біз облыстық ауруханаларды тапсырып немесе жаңа ауруханаларды салып беріп жұмыс істейміз. Ауруханаларға мұғалімдерді кіргізу керек. Мұғалімдер сабақты аудиторияда өтпей, ауруханада өтуі тиіс. Бүгінгі бізің семинарымыздың мақсаты – осы әлемнің тәжірибесін қарастыру. Басқа да мемлекеттік, жеке меншік компаниялар келіп отыр, солармен жоспарлар құрып, осы мемлекеттік және жекеменшік әріптестік негізінде медициналық білім беру саласын ары қарай дамыту», - деген ойын айтты Елжан Біртанов.
Министрдің сөзінше көппрофильді ауруханалар заманауи стандарттарға сай емес және олар қазіргі технолгиялық өзгерістерде тиімділігін көрсете алмайды. Соның өзінде бүгінгі таңда Қазақстанда ауруханалардағы төсек-орындардың 40 пайызын көппрофильді аурхалардың орындары алады. 2025 жылға дейін Қазақстанның әр өңіріндегі денсаулық сақтау саласын инфраструктурасын дамыту жоспары бекітілді. 2018 жылы 94 аурухана бірігуінің нәтижесінде олардың саны 35 болды. Бір ауруханадағы орындардың орташа тығыздығы - 415 орын. Осы оптимизацияның әсерінен 3,4 млрд теңге үнемделді. Түркістан, СҚО өңірлерінде аурухана салу жөнінде инвесторлармен меморандумдарға қол қойылды.
Ол сондай-ақ, қазірдің өзінде Алматы қаласында орналасқан 5 ғылыми-зерттеу клиникаларын университет құрамына бергенін хабарлады.
«ҚР Денсаулық сақтау министрлігі өңірлермен бас қосып әр өңірде 2026 жылға дейін медициналық инфрақұрлымды дамыту жоспарын бекітіп отырмыз. Оны заң бойынша ДСМ бекітеді. Бүкіл елімізде қанша және қандай ауруханалар болады оның ішінде университеттік клинакалар қанша болады деген пункттер кіреді. Қазір бізде тізім бар. Бүгіннің өзінде Алматы қаласында орналасқан 5 ғылыми-зерттеу клиникаларын университет құрамына бердік. Сонымен қатар жаңа жоба бар. Сол бес ескірген ғылыми-зерттеу орталықтарының орынына бір үлкен клиника соғу. Нұр-сұлтан қаласындағы ескі Теміржол ауруханасының орынына жаңа аурухана соғып оны да университеттік клиникаға айналдыру деген жоспарымыз бар. Қазіргі күнде халықаралық стандарттар бойынша студенттер 1 курстан бастап ауруханаларда оқып, жұмыс істеуі қажет. Осы арқылы біз студенттерге жақсы мүмкіндік беріп отырмыз. Өйткені бізде көп жағдайда облыстық, қалалық ауруханалар студенттерді тәжірибе алуға қабылдай бермейді. Университеттік-клиника бір жағынан осы мәселені шешсе, екінші жағынан медицинаға үлкен серпіліс болмақ», - деп ойын аяқтады ҚР Денсаулық сақтау минитрі Елжан Біртанов.
ҚР ДСМ Денсаулық сақтауды дамыту республикалық орталығының бас директоры Айнұр Айыпханова бүгінгі хаықаралық форумға түрлі мемлекеттік органдардың жетекшілері мен өкілдері келіп, медицина саласын жетілдіру мәселесіне қатысты қызығушылық танытқанын алға тартты.
«Кейде біздің озық ойларымызды жүзеге асыруға келгенде басқа да мемлекеттік органдардың қитығына тиіп қалатыны жасырын емес. Сондықтан да бүгін түрлі мемлекеттік органдарды да шақырып отырғанымыздың себебі еліміздегі медицина саласын жетілдіру үшін бірлесіп алдын-ала оңтайлы шешімге келу. Қыркүйек айына қарай біздің барлық дәрігерлік ассоциациялар, мемлекеттік жеке меншік мекемер бірігіп денсаулық сақтау саласының мәселелерін қолға алатын боламыз. Мысалы, қазіргі таңда тамақ өнімдері ондағы транс майлар, темекі өндірісіндегі мәселелер өршіп тұр. Біздің орталық жалғыз өзі қоғам денсаулығына қатысты шешімдерді қамти алмайды. Сондықтан осындай бірлік керек», - деді Айнұр Айыпханова
С. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университет ректоры, медицина ғылымдарының докторы Талғат Нұрғожин әлемдегі университет-клиникаларының үлгілеріне мысал келтірді.
«Медициналық білім беру саласындағы дүниежүзілік жоғары оқу орындарының түрлі озық үлглерін қарастыра , мысалы университеттік клиника саласында АҚШ мемлекеті алда келеді. Клиникалар әрине, ауыр және өткір жағдайларда ем қабылдайтын функциясын жоғалтпайды. Медицина қызметі бұл жаңашылдықта сапасын жоғалтпайды және даму пациентке бағытталады. Европалық университет клиникалырының үлгісін алып қарасақ, онда клиникада тек қана ауыр жағдайдағы пациенттерді қарайды жалпы ауруханалар қызметі мүлде тоқтатылады және аурудың диагнозына сәйкес салалық аруханаға жіберіледі. Бұл жерде білім беруді бірінші орынға қояды. Мұндағы тағы бір ерекшелік ауруханалар қонақ үйлердің үлгісінде болады. Палаталар қонақ үй нөмірлері сияқты. Оған кіргенде қонақ үйге емес, ауруханаға кіргендей боласың. Бізегі басты мақсат бұл үлгілерді өзіміздің техникалық мүмкіндіктерімізге қарай икемдеуіміз керек», - деді ҚазҰМУ ректоры Талғат Нұрғожин.
Асфендияров атындағы ҚазҰМУ ректоры австралиялық университет-клиникасының үлгісіне де тоқталды.
«Мұнда мемлекет университетті стратегиялық ұлттық актив ретінде белсенді қарастырады. Студенттердің басым көпшілігі дәстүрлі білім беру сатылары: бакалавр, магистратураға түседі. Университеттер берілген қызмет пен басқаруды трансформациялап, модернизациялайды. Әрі мемлекет ұлттық бюджетке күш түсірмеу үшін университеттерді қаржылық тәуелсіз етеді», - деді ректор.
«Астана медицина университеті» КеАҚ ректоры Д. Павалькистің айтуынша форумның нәтижесі – клиникаларды құру саласындағы қазіргі саясатты қайта қарастыру, яғни кішігірім бірсалалалы клиникалардан көшу және қалалық, аумақтық немесе республикалық деңгейлеріне қарамастан аумақтың барша халқын барлық медициналық, сонымен бірге шұғыл көмекпен қамтамасыз ететін үлкен көпбейінді клиникаларды салуға көшуді мақсат тұтады.
Әлемнің озық тәжірбиесін талқылаған форумға Литва, Түркия елдерінің университеттік клиникаларының басшылары, мемлекеттік және жекеменшік компания өкілдері (General Electric компаниясы, Philips компаниясы, Атамекен ҰКП және т.б.) қатысқан форум Қазақстанда университеттік клиникаларды құру барысында инвестицияларды тартумен бірге халықаралық серіктестікті дамытуға жақсы мүмкіндік тудыруы керек.
Айта кетейік, осы осы іс-шара ұйымдастырушыларының қатарында: ҚР Денсаулық сақтау министрлігі, «Астана медицина университеті» КеАҚ және «С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КеАҚ болды. Ал, қатысушылардан: Медициналық университеттер, стратегиялық серіктестер, клиникалар және биомедициналық зерттеу ұйымдары жаңа клиникалардың мысалында (инфрақұрылым, пациент логистикасы, зерттеу және оқыту мекемелері, шетелдік лабораториялар) клиникаларға (сонымен қатар, университеттік клиникаларға) деген сұранысты жоспарлау мәселері жөніндегі басты сарапшылар болады.
Айдана Абдрахманова
Барлық материалдарды t.me/strategykz telegram аккаунтынан оқи аласыздар.